Orkiestra Dęta przy Ochotniczej Straży Pożarnej w Szczucinie funkcjonuje od 25 lat. Jest dobrze znana w Szczucinie i okolicach, głównie dzięki uświetnianiu państwowych i kościelnych uroczystości. Ma za sobą 12. koncertów noworocznych, które stały się już swego rodzaju tradycją, a także wiele wyjazdów związanych z uczestnictwem w konkursach, warsztatach muzycznych oraz różnego rodzaju uroczystościach na terenie Polski i Europy.
Od 2015 roku również ja mam zaszczyt grać na klarnecie w tejże orkiestrze. W tym artykule chciałabym przybliżyć wszystkim zainteresowanym historię naszej szczucińskiej orkiestry, wspomnieć o jej sukcesach i ważnych wydarzeniach.
Jej historia sięga 1908 roku. Wtedy to mieszkający w Szczucinie prefekt Austriackiej Izby Skarbowej - Czesław Kaliński - postanowił założyć młodzieżową orkiestrę dętą. Był on synem powstańca z 1863 roku - Adolfa Winka-Kalińskiego, przyjaciela ojca Ireny Pfeiffer, wybitnej kompozytorki urodzonej w Szczucinie. Szybko doszło do realizacji jego zamysłu, bowiem ówczesny burmistrz dr Karol Rudnicki, będący wielkim społecznikiem, poparł ideę Kalińskiego i udzielił mu pomocy w pozyskaniu instrumentów muzycznych. Ostatecznie w 1908 roku orkiestra rozpoczęła regularne ćwiczenia i zaczęła przygotowywać się do publicznych występów. Jej członkami byli przeważnie młodzi chłopcy ze Szczucina i okolicznych miejscowości. Orkiestra występowała w ubraniach własnych; jedynie na głowach noszono granatowe rogatywki z czarnym barankowym otokiem.
Ta pierwsza szczucińska orkiestra uświetniała zarówno uroczystości kościelne jak i świeckie. Do najważniejszych zaliczyć można udział w uroczystościach urodzinowych cesarza Franciszka Józefa, a w 1913 roku pożegnanie Karola Rudnickiego.
W 1920 roku Czesław Kaliński wyjechał do Krakowa i tam objął funkcję dyrygenta orkiestry 8. Pułku Ułanów. Kapelmistrzem orkiestry został Władysław Pietryka, a ona sama została przyjęta pod pieczę miejscowej Ochotniczej Straży Pożarnej.
W 1925 roku Krakowski Związek Straży Pożarnych dokonał rejestracji orkiestr dętych w ówczesnym województwie krakowskim. Wśród 19 zarejestrowanych znajdujemy też Strażacką Orkiestrę Dętą ze Szczucina. Ten fakt zanotował Mieczysław Mantyka w książce p.t. „Dzieje Krakowskiego Związku Straży Pożarnych w latach 1923-1950”.
Po zakończeniu II wojny światowej ponawiane były próby odtworzenia składu orkiestry. Znalazła się nieliczna grupa muzyków, która ograniczała się do sporadycznych występów muzycznych i oprawy uroczystości kościelnych. Przez wiele lat kierował nią Jan Dernoga, mieszkaniec Łęki Szczucińskiej. Muzycy m.in. uświetniali nabożeństwa majowe, grając dwa razy dziennie pieśni maryjne.
On sam poszukiwał możliwości realizacji swojej życiowej pasji - muzyki. Swoimi pomysłami podzielił się z Prezesem Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej w Szczucinie - Eugeniuszem Piekielniakiem. Latem 1997 roku z ich inicjatywy odbyło się spotkanie Zarządu Gminnego Ochotniczych Straży Pożarnych z dotychczasowymi władzami gminy. Celem tego spotkania było powołanie nowej orkiestry dętej. Wójt gminy Bolesław Łączyński nie tylko poparł pomysł, ale zadeklarował daleko idącą pomoc finansową. Organizację orkiestry powierzono Andrzejowi Urbanikowi, który wtedy pełnił funkcje Prezesa Zarządu Głównego Związku Ochotniczych Straży Pożarnych Rzeczpospolitej Polskiej w Szczucinie oraz Członka Zarządu Gminy w Szczucinie. Andrzej Urbanik wspominaną funkcję pełni przez kolejne dekady, aż do dzisiaj.
Znaczącą rolę w pozyskaniu członków do nowej orkiestry odegrał druh Ryszard Pietracha będący członkiem Zarządu Wojewódzkiego Związku Ochotniczych Straży Pożarnych Rzeczpospolistej Polskiej w Tarnowie i Sekretarzem Zarządu Gminnego Związku Ochotniczych Straży Pożarnych Rzeczpospolitej Polskiej. Orkiestrę tworzyli muzycy ze Szczucina i okolicznych miejscowości, którzy posiadali własne instrumenty muzyczne i występowali już wcześniej w innych orkiestrach. Pierwsze próby pod kierownictwem Jana Dernogi odbyły się już we wrześniu 1997 roku, a dzięki wsparciu wójta Bolesława Łączyńskiego udało się zakupić kilka używanych instrumentów i kontynuować rozpoczęte dzieło. Warto nadmienić, próby odbywały się w świetlicy jednostki OSP w Szczucinie.
Debiut orkiestry nastąpił 11 listopada 1997 roku, podczas uroczystości Święta Niepodległości. Wtedy to orkiestra dęta pod przewodnictwem Jana Dernogi grała na mszy świętej i pod Kwaterą Pamięci Narodowej w Szczucinie. Ciekawostką jest fakt, że podczas tej uroczystości Jan Dernoga dyrygował nie buławą, lecz trąbką.
` Dzięki staraniom Andrzeja Urbanika i Ryszarda Pietrachy orkiestra ciągle powiększała swój stan liczebny. W związku z tym do uświetnienia kolejnych uroczystości wypożyczono znaczną liczbę instrumentów z Niedomic i Zakładów Mechanicznych z Tarnowa.
Ten czas dość prężnego działania orkiestry trwał dzięki kapelmistrzom, czyli osobom, kierującym naszym zespołem muzycznym.
Pierwszym kapelmistrzem był wyżej wspominany Jan Dernoga. Z kolei od 1998 do 2009 roku orkiestrę prowadził dyplomowany dyrygent Józef Bałut z Woli Rzędzińskiej, zatrudniony przez Urząd Gminy do pracy z orkiestrą. Od 2009 roku do dzisiaj funkcję kapelmistrza pełni Jarosław Dzięgiel, który był członkiem orkiestry od początku jej reaktywowania. Z chwilą objęcia funkcji, solidnie zabrał się do pracy. Podjął również studia muzyczne w zakresie dyrygentury.
Orkiestra nie spoczywa na laurach, osiąga wiele sukcesów w kraju i poza nim. Zespół muzyczny dwukrotnie odwiedził Budapeszt, by spotkać się z tamtejszą Polonią Węgierską. Pierwszy raz w 2012 roku w dniach 21-23 czerwca, a drugi raz w 2018 roku w dniach 9-12 listopada, gdy to Polonia Węgierska skierowała do starostwa powiatu dąbrowskiego zaproszenie dla orkiestry na obchody 100. rocznicy Odzyskania Niepodległości. W 2014 roku orkiestra pojechała do Niemczech, aby wziąć udział w Festiwalu Kultur w mieście Roding. Ciekawostką jest, że rolę dyrygenta na tym wyjeździe objął ksiądz Zygmunt Warzecha, proboszcz parafii w Szczucinie.
W maju 2017 roku orkiestra została zaproszona do uczestnictwa w VII Zlocie Orkiestr i Chórów w Licheniu. W ubiegłym roku orkiestra występowała na Ogólnopolskich Dożynkach Jasnogórskich. Uroczystość odbywała się z udziałem najwyższych władz naszego państwa.
W czerwcu 2018 roku orkiestra ze Szczucina wzięła udział w 41. Małopolskim Finale Orkiestr Dętych „Echotrombity” w Nowym Sączu. Zajęła tam III miejsce, w kolejnych dwóch edycjach otrzymała wyróżnienie. W 2019 roku zdobyła I miejsce w Powiatowym Przeglądzie Orkiestr Dętych w Wysowej. Oprócz wymienionych wcześniej sukcesów, nasz zespół w 2021 roku nagrał debiutancką płytę p.t. „Muzyka Naszych Serc”, której realizacją zajął się pułkownik Stanisław Strączek. Gorąco zachęcam do jej wysłuchania.
Orkiestra Dęta przy Ochotniczej Straży Pożarnej w Szczucinie pod batutą Jarosława Dzięgla ciągle się rozwija; nie tylko zapewnia oprawę uroczystości, ale także angażuje się w konkursy i przeglądy, bierze udział w warsztatach muzycznych. Ostatnie miały miejsce 28 października 2022 roku. Orkiestra brała udział w Terenowych Warsztatach Metodycznych organizowanych przez Małopolskie Centrum Kultury „Sokół” w Nowym Sączu. Zajęcia prowadził podpułkownik Leszek Mieczkowski.
Dzięki wsparciu wielu podmiotów (m.in Urzędu Miasta i Gminy w Szczucinie) stan orkiestry ciągle się zwiększa.
Aktualnie mamy 40 członków, w tym 12 muzyków w wieku szkolnym. Najmłodszy z nich ma 12 lat. Prowadzona jest także szkółka, w której 11 młodych adeptów szkoli swoje umiejętności na wybranym instrumencie. Występy orkiestry uświetniają młodzi wokaliści. Są to Karolina Bryk, Karolina Mach, Gabriela Sołtys, Mikołaj Beker i Piotr Furgał.
Z kolei próby całej orkiestry odbywają się w każdy piątek. Podczas nich ćwiczymy nie tylko aktualny repertuar, ale też spędzamy miło czas w swoim towarzystwie, w rodzinnej atmosferze. Zapraszam wszystkich moich znajomych, który mają zacięcie muzyczne do wstępowania w jej szeregi. Bo jak mówił Arystoteles: „Muzyka wpływa na uszlachetnienie obyczajów”.
Izabela Ślęczkowska, klasa IV LO B
Bibliografia:
„Kronika Orkiestry Dętej przy O.S.P. w Szczucinie”