Lęk towarzyszy nam tak naprawdę każdego dnia, już od dnia naszych narodzin. Jest obecny praktycznie zawsze. Bywa nieuzasadniony, nieadekwatny, ale jest to naturalny stan emocjonalny pojawiający się w życiu codziennym każdego człowieka.
Ostatni rok nie sprzyjał radzeniu sobie z napięciem. Miliony pandemicznych informacji atakowały na każdym kroku, trudno było uniknąć ciągłych rozmów o ryzyku zakażenia, statystykach. Polskie domy przesiąkły lękiem o zdrowie, pracę, plany i marzenia.
Emocje - Strach to stan emocjonalny wywołany realnym zagrożeniem, istniejącym bodźcem lub sytuacją, lub bodźcem/sytuacją doświadczoną i zapamiętaną (np. bólem). Lęk to stan emocjonalny wywołany wyobrażonym zagrożeniem, w którym głównym motywem jest stan oczekiwania na zagrożenie o niejasnym i nieokreślonym charakterze. Przekonanie, że „coś okropnego może się wydarzyć…”. Może być odczuwany bezpośrednio, lub pośrednio.
Po co człowiekowi lęk i strach ?
Adaptacyjna rola emocji lęku :
• Ostrzeżenie przed zagrożeniem
• Informacja o sile zagrożenia (siła emocji ~ siła zagrożenia)
• Odsunięcie od zagrożenia (emocje „od”)
• Przygotowanie organizmu do reakcji, mobilizacja (wyostrzenie zmysłów)
• Czas na analizę sytuacji i decyzję
Według różnych danych zaburzenia lękowe dotyczą około 8% populacji nastolatków. Należy zauważyć, że liczba ta dotyczy właściwych zaburzeń lękowych u młodzieży, nie bierze jednak pod uwagę objawów lękowych występujących w innych zaburzeniach psychicznych. Lęk występuje również w innych częstych zaburzeniach psychicznych okresu dorastania i odgrywa znaczącą rolę w przypadku depresji, zaburzeń zachowania, wśród różnych objawów somatycznych.
Lęk jest stanem emocjonalnym o przykrym zabarwieniu, charakteryzującym się odczuwaniem nieuzasadnionych obaw, uczucia zagrożenia; cechuje go różne nasilenie i czas trwania (Gmitrowicz, Janas-Kozik, 2018). Bardzo ważne wydaje się odróżnianie lęku od strachu. Strach jest emocjonalną reakcją na realnie dostrzegane zagrożenie, bardzo często prowokuje reakcje typu „walka albo ucieczka”. Lęk z kolei dotyczy przewidywanych zagrożeń, z których niektóre cechują się bardzo niskim prawdopodobieństwem wystąpienia . Lękowi towarzyszy napięcie mięśni i czujność w oczekiwaniu na niebezpieczeństwo, ostrożność i bardzo często zachowania unikające.
Lęk należy oceniać w zależności od aktualnej fazy rozwoju. Okres dorastania to szczególny czas w rozwoju, kiedy następują intensywne zmiany biologiczne, społeczne i emocjonalne.
Intensywny rozwój poznawczy nastolatków umożliwia w większym stopniu niż dotychczas przewidywanie zagrożeń, sprawia, że adolescenci są wyczuleni na kontekst sytuacji, dokonują złożonych operacji mentalnych o poziomie zbliżonym do operacji dokonywanych przez osoby dorosłe. Wszystko to zachodzi we wrażliwym okresie rozwoju.
Jak radzić sobie z silnym lękiem
To sprawdzone sposoby radzenie sobie doraźnie z silnym lękiem (np. napadem lęku) :
• odwrócenie uwagi
• koncentracja na czasie (data, godzina, dzień tygodnia),
• miejscu
• otoczeniu (tym co osoba widzi wokół siebie)
• liczenie drzew za oknem, samochodów, zapisanych kartek w zeszycie
• liczenie wszystkich niebieskich książek w bibliotece
• Techniki oddechowe
• Techniki relaksacyjne
• W razie postępującego lęku > kontakt z kimś bliskim
Ze stanami lękowymi można radzić sobie również poprzez:
1. Ćwiczenia fizyczne. ...
2. Relaksację. ...
3. Zmianę nawyków żywieniowych. ...
4. Umiejętność oddychania. ...
5. Zwiększone poczucie własnej wartości. ...
6. Trening asertywności. ...
7. Nauka wyrażania emocji.
Pamiętaj
ODWAGA TO PANOWANIE NAD STRACHEM, A NIE BRAK STRACHU