? Jam tak ukochał wszystko to, co nasze,
Co przypomina wielkie nasze dzieje,
I silnie wierzę, ze to orle lasze,
Powstanie ze snu i wolność zadnieje?.
Wojciech Zawada
Szczucin 1900
Mieszkam w małej miejscowości Szczucin - obecnie województwo małopolskie - której rodowód sięga początku XIV wieku. W odległej przeszłości właścicielami Szczucina były rody znane nie tylko w Małopolsce. W XIV-XV wieku dobra szczucińskie należały do Pacanowskich herbu Jelita, w 1579 roku część Szczucina należała do Niewiadomskich, druga do Jakuba Przyłuskiego herbu Sulima. Od II połowy XVI wieku aż po wiek XVII Szczucin był w rękach Stradomskich herbu Prus. W II połowie XVII wieku przeszedł na własność Małachowskich herbu Nałęcz, potem był w rękach Chwalibogów herbu Strzemię, następnie w XIX wieku Husarzewskich, a później Lubomirskich. W tym czasie właścicielami klucza lubaskiego, znajdującego się nieopodal Szczucina, stała się rodzina Boguszów.
Konkurs ?Opowieść o końcu świata ?. Reforma rolna. Losy ziemiaństwa po uwłaszczeniu? spowodował, że zainteresowałem się losami rodów Husarzewskich i Boguszów, które w okresie Galicji i II Rzeczypospolitej oraz okupacji miały wpływ na dzieje Szczucina.
Swoje ?spotkanie? z konkursem rozpocząłem od zdobycia wiedzy na temat reformy rolnej, która spowodowała, że struktura społeczna i gospodarcza Szczucina uległa całkowitemu przeobrażeniu. 6 września 1944 roku Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego wprowadził dekret, którego celem było zniszczenie podstaw funkcjonowania ziemiaństwa w Polsce. Ważne, było też dla nowych władz pozyskanie przychylności i poparcia obdarowanych ziemią chłopów. W ramach reformy miano tworzyć samodzielne gospodarstwa rolne dla bezrolnych, robotników i pracowników rolnych oraz drobnych dzierżawców. Dekret pozbawił bez odszkodowania ziemian całego majątku. Przyznawał wywłaszczonym miesięczne zaopatrzenie. Kwota była niezależna od majątku.